Bị kẹt giữa hai làn tranh luận khác nhau, chiến thuật tế nhị của Đức Phanxicô

Đó là cuộc gặp ở cấp bậc quốc gia. Đại hội các Giám mục Ý thu hút sự chú ý của giới chính trị và truyền thông vì Giáo hội Công giáo Ý có tác động lớn trên trên đất nước này. Nhưng từ 3 buổi họp, Đức Phanxicô đã biết biến đổi buổi họp với các bài diễn văn chính thức dài bất tận thành buổi họp dành nhiều thì giờ cho các câu hỏi vấn đáp tự phát – và họp mật – giữa các giám mục và ngài.

Buổi họp sáng thứ hai 18 tháng 5 đã không tránh được nguyên tắc, Đức Phanxicô đặc biệt bị chất vấn về cuộc thảo luận chống nhau giữa hai nhóm tiến bộ và bảo thủ trong Giáo hội về vấn đề người ly dị tái hôn được rước lễ và việc tiếp nhận người đồng tính trong Giáo hội. Các chủ đề đã gây chống đối sôi nổi trong Giáo hội và sẽ lại gây sôi nổi trong kỳ họp thượng hội đồng sắp tới vào tháng 10 năm nay.

Một «cuộc tranh luận đích thực»

Nhưng theo những nguồn tin đáng tin cậy, Đức giáo hoàng đã giận khi đứng trước bầu khí «hung bạo» bao trùm cuộc tranh luận mà ngài đã mong muốn có trong Giáo hội và ngài luôn khuyến khích. Đúng ra ngài không chấp nhận việc hồng y Walter Kasper – người mà tháng 2-2014, ngài đã nhờ hồng y phác thảo trước tất cả hồng y các giải pháp về mặt thần học đối với vấn đề người ly dị tái hôn – bị một vài hồng y và giám mục tấn công ở điểm này. Và thường là tấn công sau lưng hồng y, điều Đức Phanxicô không chấp nhận, ngài là kẻ thù của nạn nói xấu  «lời ra tiếng vào» trong Giáo hội.

Khi đưa ra lời kêu gọi phải tôn trọng các ý kiến khác nhau trong Giáo hội, Đức Phanxicô đã xác nhận ngài chờ cuộc họp thượng hội đồng sắp tới để tiếp tục cuộc «tranh luận» đích thực về các chủ đề này để «mỗi bên nói lên ý kiến của mình» trước khi tiến hành hồ sơ này.

Như thế nào? Theo các nguồn tin đáng tin cậy thì theo hai con đường, con đường của «lòng thương xót» và con đường của «cùng đồng hành», để những ai sống trong hoàn cảnh đau khổ tìm được trong Giáo hội sự an ủi, đón nhận, sự nâng đỡ bền vững. Tất cả những chuyện này Đức Phanxicô đã nêu lên nhiều lần. Điểm chính của sự can thiệp lần này là khẳng định hướng đi nền tảng của Đức giáo hoàng, tìm một giải pháp cho những người ly dị tái hôn và cho người đồng tính. Một sự mở ra cùng với các văn bản rất quan trọng mà ngài đã thảo ra trong những tháng gần đây, những văn bản này đi theo chiều hướng này. Cũng như bài giảng lớn của ngày 14 tháng 2 vừa qua trước tất cả các hồng y, ngài đã khẳng định Giáo hội ở «nơi giao thoa của hai lôgic»: lôgic của các «tiến sĩ của lề luật» và «lôgic của Chúa, Đấng với lòng thương xót đã ôm mọi người trong tay mình, đón nhận để đưa vào nhà mình», biến sự «lên án thành cứu rỗi, biến sự loại trừ thành loan báo». Và đó là sắc chỉ thành lập năm lòng thương xót mà Đức Phanxicô công bố vào ngày 11 tháng 4 vừa qua. Ngài không muốn có sự mâu thuẫn giữa việc mở ra mục vụ của mình và hàng chục bài diễn văn mà ngài đọc để bảo vệ truyền thống gia đình mà ngài đã công bố từ ba tháng nay, làm cho một vài người nghĩ ngài sẽ đổi hướng. Đúng hơn Đức Phanxicô không muốn mắc vào bẫy của hai làn tranh luận chống đối nhau mà ngài đã mở ra. Và ngài đi tới theo con đường của mình.

Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch