Xử vụ ấu dâm đầu tiên ở Vatican

“Chủ tịch Tòa Án Quốc gia Vatican đưa cựu giám mục Józef Wesolowski, cựu sứ thần tòa thánh từng làm việc ở cộng hòa Dân chủ Đôminicô ra tòa. Buổi hỏi cung đầu tiên được ấn định vào ngày 11 tháng 7”, một bản công bố đã cho biết như trên.

Đức Giáo hoàng Phanxicô quyết định chấm dứt sự im lặng về các tội trạng ấu dâm mà Giáo hội đã im lặng trước đây, Giáo hội vừa chấp nhận để hai giám mục Mỹ từ chức vì họ đã phạm tội làm ngơ trước các tội phạm ấu dâm và ngài đồng ý để Tòa án Vatican đưa một cựu sứ thần tòa thánh bị kết tội lạm dụng trẻ vị thành niên ra tòa.

Cựu sứ thần tòa thánh người Ba Lan Józef Wesolowski, từng làm việc ở Cộng hòa Dân chủ Đôminicô đã bị kết tội có quan hệ tình dục với các trẻ vị thành niên ở khu phố ‘nóng’ Saint-Domingue, ông sẽ bị xử bắt đầu từ ngày 11 tháng 7 ở một tòa án nhỏ đàng sau đền thờ Thánh Phêrô.

Đây là lần đầu tiên có một phiên tòa như vậy dù đương sự không thường trú cũng không cư ngụ tại Vatican.

Đức Giáo hoàng cũng đã chấp nhận cho hai giám mục Mỹ từ chức, Tổng giám mục giáo phận St-Paul và Minneapolis, giám mục John Clayton Nienstedt và phụ tá của ngài là giám mục Lee Anthony Piché. Việc từ chức này do lời yêu cầu của các nạn nhân ở Mỹ.

Tháng sáu vừa qua, Tòa án Mỹ đã tố cáo tòa giám mục đã từ chối không nghe các lời tố cáo của nạn nhân về tội ấu dâm của linh mục Curtis Wehmeyer, bây giờ linh mục này đã bị lên án và bị tù vì đã lạm dụng hai trẻ vị thành niên, họ đã liên tục bị tố cáo nhiều lần nhưng vẫn không được nghe.

Tháng tư vừa qua, một giám mục Mỹ khác, giám mục Robert Finn ở Kansas City, cũng đã từ chức cùng một lý do. Giám mục Finn, 62 tuổi đã bị Tòa án Mỹ kết tội năm 2012 vì đã bao che linh mục Shawn Ratigan, người phạm tội ấu dâm.

Hai thông báo này chỉ xảy ra vài ngày sau khi Vatican yêu cầu xét xử theo giáo luật các giám mục đã bao che cho các linh mục phạm tội ấu dâm. Như thế các hồ sơ của các giám mục Mỹ sẽ được xét lại trong quá trình đang tiến hành này.

Các tổ chức của các cựu nạn nhân có người thì chào đón một vài tiến bộ trong việc chống nạn ấu dâm, có người, như mạng cực mạnh SNAP, mạng của những người sống còn sau khi bị các linh mục lạm dụng (Survivors Network of those Abused by Priests), thì cho rằng những thay đổi này chỉ là chuyện tô điểm, tiến trình này quá chậm, hoặc bị chận lại do một hệ thống thông đồng từ cấp cao.

“Bảo vệ những người phạm tội”

“Bảo vệ những người phạm tội và để trẻ con ở nơi nguy hiểm là cách làm việc ăn sâu và lâu dài trong thứ trật công giáo”, tổ chức SNAP đã phản ứng như trên sau khi có thông báo của Vatican.

Dù sao vụ án của sứ thần tòa thánh Wesolowski cũng tương phản với thái độ của Vatican trong hồ sơ tai tiếng nhất, hồ sơ Maciel, tên của cựu sáng lập viên Dòng Hiệp sĩ Chúa Kitô. Linh mục Marcial Maciel, người Mễ Tây Cơ đã chết năm 2008, từ lâu đã được luật im lặng che chở, mặc cho cả chục lời tố cáo trong hàng chục năm đã liên tục tố cáo đương sự đã lạm dụng các trẻ vị thành niên và đã tham nhũng. Duy nhất sau khi được bầu chọn một thời gian, Đức Bênêđictô XVI đã phạt linh mục phạm tội này.

Theo tòa án Vatican, cựu sứ thần tòa thánh bị buộc vào tội lạm dụng tình dục các trẻ vị thành niên ở nước Cộng hòa Dân chủ Đôminicô, tàng trử các vật dụng khiêu dâm, một tội được Đức Phanxicô đưa vào bộ luật Vatican năm 2013.

Yếu tố thứ nhì để buộc tội liên hệ đến các sự kiện xảy ra ở Rôma, nơi đương sự sống sau khi bị cách chức vào tháng 8 năm 2013. Đương sự bị bắt ngày 22 tháng 9 năm 2014 tại tư gia ở Rôma.

Tháng 6 năm 2014, cựu giám mục Józef Wesolowski đã bị Hội đồng Tín Lý giáng xuống thành giáo dân.

Sau khi bị bắt, Tòa Thánh cho biết Đức Phanxicô đã quyết định đem ra xử gấp, ngài muốn một trường hợp “nặng như vậy phải được xử đúng đắn và cấp thiết”.

Việc chống nạn ấu dâm của Giáo hội được đánh dấu qua nhiều cột mốc: năm 2011 Vatican yêu cầu tất cả các hội đồng giám mục phải cộng tác với tòa án dân sự và đưa ra các tiêu chuẩn để chống lại các linh mục phạm tội hoặc bị nghi ngờ; năm 2013  Tòa Thánh đã đưa ra quan điểm cứng rắn của mình về luật hình, chấm dứt việc miễn truy tố các giám chức của mình; năm 2014 một hội đồng giáo hoàng bảo vệ trẻ vị thành niên được thành lập gồm 17 chuyên gia, trong đó có các cựu nạn nhân.

Nội dung điểm trách cứ chủ yếu mà Hội đồng Quyền Trẻ em của Liên Hiệp Quốc và các hiệp hội cựu nạn nhân tiếp tục can thiệp với Vatican là sự kiện các cuộc điều tra phải ngược về các giáo phận Vatican để được thẩm cứu và vẫn còn trong vòng kín mật. Về phần mình, Vatican khẳng định quyết tâm bảo vệ các nạn nhân và các linh mục có thể bị tố cáo lầm.

Tòa án Vatican

Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch