Giáo hoàng Phanxicô gặp các anh em Dòng Tên ở Ecuador

Aleteia – Jose Antonio Varela – 09/7/2015

Giáo hoàng Phanxicô đã quyết định có 3 cuộc viếng thăm có ý nghĩa đặc biệt với ngài, một tu sỹ dòng Tên, và cũng đặc biệt với những người được ngài viếng thăm. Những điểm ghé chân này cho ngài được ở cùng với Dòng Tên, ơn gọi ban đầu và là niềm vui của ngài.

Giáo hoàng đã viếng thăm hai trung tâm dòng Tên ở thành phố Quito, cũng như cơ sở giáo dục lớn của dòng ở Guayaquil, và gặp ‘người bạn,’ cha Paquito.’

Hôm thứ ba, 07-7, ngày thứ ba ở Ecuador, sau bài nói chuyện ở Đại học Giáo hoàng Công giáo, Đức Thánh Cha đã đến nhà thờ của Dòng Tên. Và trước đó, hôm thứ hai, 06-7, ngài đã đến thăm Guayaquil, dùng bữa với cộng đoàn dòng Tên phụ trách trường Javier.

Nhiều thế kỷ hiện diện

Dòng Tên ở Ecuador, điều hành gần 100 cơ sở ở nước này, từ các cơ sở giáo dục và truyền giá, cho đến các công tác xã hội và các nhà xứ. Nội điều nfay đã đủ để giáo hoàng muốn ghé thăm một vài cơ sở của nhà dòng, lấy sự hiện diện của mình mà nâng đỡ cho các nỗ lực và quyết tâm của các con trai thánh Inhaxiô thành Loyola, những người đã đến đây từ 429 năm về trước.

Dù suốt các thế kỷ qua, không phải lúc nào mọi chuyện cũng thuận lợi, nhưng Dòng Tên đã thực hiện quát tuyệt các việc tông đồ khác nhau của mình, đặc biệt là trong giáo dục và công tác xã hội.

Dòng Tên bị Đức Clement XIV giải tán vào năm 1773, không lâu sau khi vua Carlos III của Tây Ban Nha trục xuất họ khỏi những mảnh đất ông cai trị, bao gồm các thuộc địa của Tây Ban Nha thời đó. Và hệ quả là dòng Tên phải rời Ecuador và đến tận năm 1850, 36 năm sau khi Đức Piô VII phục hồi dòng trên toàn quốc, thì các cha dòng tên mới về lại đất nước này được. Trong vòng chưa đây hai năm, một tổng thống theo chủ nghĩa tự do, José María Urbina, lại trục xuất dòng một lần nữa. Ông xem Dòng Tên là một mối nguy hiểm ‘can thiệp về nhiều lĩnh vực.’

Thăm cha Paquito

Ba cộng đoàn mà giáo hoàng viếng thăm (‘để cảm nhận có bạn đồng hành’ theo chính lời giáo hoàng) đều có một điểm chung: là cảm nghiệm sống động linh đạo Inhaxiô.

Tại Guayaquil, trường Javier là một cơ sở giáo dục được lập năm 1707, trước cả khi dòng Tên bị trục xuất khỏi Ecuador. Hiện tại, đây là trường cấp băng có giá trị quốc tế ở đủ mọi cấp độ nghiên cứu. Được điều hướng theo triết học giáo dục của thánh Inhaxiô đã cho trường trở thành học viện hàng đầu trong nước.

Đây không phải là điều duy nhất khiến trường trở nên đặc biệt. Mà ở nơi nhà dòng, còn có một người bạn của giáo hoàng Phanxicô trong suốt hơn 30 năm qua. Cha Paquito.

Ngài là một tu sỹ dòng Tên 90 tuổi, tên đầy đủ là Francisco Cortés García. Ngài nổi tiếng bởi là người mà giáo hoàng luôn luôn gởi lời hỏi thăm mỗi khi gặp bất kỳ người dân Ecuador nào: ‘Tôi chẳng là ai cả,’ cha Paquito tự bạch, dù cha vẫn nhớ như in lần gặp Đức Phanxicô khi cả hai đều phụ trách các trường của Dòng Tên, một ở Guayaquil và một ở Buenos Aires.

Chuyến viếng thăm cha Paquito nằm trong danh sách lịch trình chính thức của giáo hoàng, nhưng buổi gặp nơi nhà dòng của các anh em Ecuador, theo lời kể của nhiều người, thì có cảm giác như là đang được tiếp cha Bergoglio ngày xưa vậy …

Cho Vinh danh Thiên Chúa hơn

Khi trở về từ Quito, giáo hoàng đã đến thăm hai cơ sở điển hình của Dòng Tên ở Ecuador, là nhà thờ của Dòng và Đại học Giáo hoàng Công giáo.

Chuyến đầu tiên là chuyến viếng thăm riêng tư. Nhà thờ Iglesia de la Compañía, được xem là nhà thờ tiêu biểu và quan trọng nhất theo kiến trúc Baroque ở Ecuador, và được xem là hình mẫu cho các nhà thờ kiến trúc này ở châu Mỹ thời thuộc địa.  Các cha Dòng Tên đã quản lý nhà thờ này từ khi được xây dựng, năm 1605. Và nơi đây được UNESCO tuyên bố là Di sản Văn hóa Nhân loại hồi năm 1978.

Thánh Mariana (thế kỷ XVII), vị thánh đầu tiên ở Ecuador, thường cầu nguyện trước các bàn thờ ở nhà thờ này. Và các thánh tích của ngài vẫn đang được chôn dưới chân bàn thờ chính. Một phép lạ đã xảy ra ở tòa nhà kế cận, từng là trường thánh Gabriel, khi bức họa Đức Mẹ Sầu Bi chảy nước mắt vào năm 1906. Bức họa này, từng được giáo hoàng bày tỏ lòng sùng kính, sẽ được đưa vào nhà thờ để tôn kính.

Các nhà giáo dục quốc gia

Đức Thánh Cha đã chọn Đại học Giáo hoàng Công giáo làm điểm gặp gỡ các đại diện cho cộng đồng giáo dục Ecuador. Ở đây, ngài nói chuyện với khoảng 5000 giáo viên và nhiều học sinh cùng các vị khách khác nữa. Ngài khích lệ họ hãy hiểu giáo dục không phải là một công cụ để đạt được các đặc quyền xã hội, nhưng là một trách nhiệm cho các sinh viên biết đương đầu với các vấn đề của thế giới thời này, đặc biệt là trách nhiệm chăm sóc cho những người nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất, cũng như trở thành những người trông coi cẩn thận cho môi trường.

Thông điệp của Giáo hoàng Phanxicô về hi vọng, tôn trọng, và trách nhiệm đã được đồng hưởng sâu sắc nơi người dân Ecuador.