CHÚA NHẬT V PHỤC SINH_Suy niệm Tin Mừng Ga 15:1-8

Ở lại trong Thầy

            ‘Hãy ở lại trong Thầy!’

Chúng ta không rõ đây có phải là một giới răn, một lệnh truyền, một lời khuyên nhủ hay thổ lộ tâm tình của Đức Giê-su với các môn đệ Người…? Cũng có thể là tất cả các điều đó cùng một lúc tùy theo góc độ nhận định; tuy nhiên tầm quan trọng tột cùng của lời gửi gấm này lại là điều không thể chối cãi. ‘Ở lại trong Thầy… Ở lại trong tình thương của Thầy (câu 9)’ là nền móng của chính tòa nhà thiêng liêng ‘mến Chúa – yêu người’ mà mọi Ki-tô hữu đang cố công xây dựng.

            Ngũ Kinh của Cựu Ước ghi chép nhiều giới răn mà Mô-sê nhân danh Đức Chúa Gia-vê ban hành; chúng thật sự là những lệnh truyền; thậm chí được lặp đi lặp lại cách khá lôn xộn để buộc phải ghi nhớ. Khi trả lời vấn nạn do nhóm Pha-ri-sêu đặt ra: ‘trong sách Luật Mô-sê, điều răn nào là điều răn trọng nhất?’, Đức Giê-su đã tóm gọn tất cả trong câu giải đáp: “Tất cả Luật Mô-sê và các sách ngôn sứ đều tùy thuộc vào hai điều răn”, mến Chúa hết lòng và yêu người thân cận như chính mình (Mt 22:34-40). Cái thiếu trầm trọng trong lời giải đáp này (cũng như toàn bộ các luật lệ của Cựu Ước) là chưa cho thấy được một nền tảng, một động lực nào để giữ được các giới răn hay lệnh truyền đó. Phao-lô, đặc biệt trong thư gửi giáo đoàn Rô-ma, đã cho mọi người thấy cái giới hạn căn bản của các giới răn hay các lệnh truyền kiểu này chỉ là một áp đặt từ bên ngoài mang tính nô lệ (xem đặc biệt chương 2).

            ‘Hãy ở lại trong Thầy… trong tình thương của Thầy’ chính là cái nền tảng, cái động lực rất cần thiết đó, mà mãi tới giờ Đức Giê-su, trong tâm tình chí thiết với các môn đệ, mới bộc lộ cho thấy. Và để các môn đệ dễ dàng nắm bắt được điều rất căn bản và tối hệ trọng này, Người đã sử dụng một hình ảnh rất quen thuộc đối với dân vùng Địa Trung Hải: “Thầy là cây nho, anh em là cành… Cành nào gắn liền với cây mới sinh hoa trái”. Đúng thế, làm sao một người có thể ‘yêu mến Thiên Chúa’ nếu không trước hết ngụp lặn trong tình yêu mà Thiên Chúa đã dành cho mình? Thiên Chúa là tình yêu, cho nên mọi thứ tình yêu đều phải do Ngài khởi xướng và chủ động. Con người không thể tự mình chủ động được tình yêu đối với Thiên Chúa, mà chỉ có thể đáp trả tình yêu mình nhận được. Ngay trong Cựu Ước, Gia-vê đã là Đấng chủ động biểu lộ lòng thương xót đối với dân riêng; biết bao lần Ngài đã giải thoát họ, dẫn dắt và chăm sóc họ…; và để có thể duy trì lòng trung thành với Ngài, hàng năm họ phải long trọng cử hành các biến cố đó (Lễ Vượt Qua là một điển hình). Trong Tân Ước, Thiên Chúa nơi Người Con chí ái là Đức Giê-su Ki-tô, nhất là qua cái chết tự hiến thập giá của Người Con đó, đã không những chủ động mà còn cụ thể hóa tình yêu Ngài dành cho con người tội lỗi thấp hèn. Do đó Thập Giá, xét như một biểu hiện tình yêu, cần phải được thường xuyên tưởng niệm và cử hành; “Anh em hãy làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy” (Lc 22:19). Chính trong ánh sáng này mà ta nhận ra ý nghĩa phong phú của biến cố Phục Sinh; Chúa Ki-tô sống lại tiên vàn là để tình yêu cứu độ của Người kéo dài cách hữu hiệu cho tới muôn đời, Người tiên vàn sẽ ‘ở lại cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế’ (Mt 28:20). Như thế chỉ đôi khi cử hành tưởng nhớ thôi chắc chắn là chưa đủ. ‘Ở lại trong Thầy… Ở lại trong tình thương của Thầy’ không ngơi nghỉ và ngày càng thâm sâu hơn, đó mới đích thực là mục tiêu của toàn bộ đời sống Ki-tô hữu, “Hãy ở lại trong Thầy như Thầy ở lại trong anh em!” Tùy thuộc và tỷ lệ thuận với việc ‘ở lại’ này mà người Ki-tô hữu mới dần học biết phải yêu mến Thiên Chúa như thế nào cho phải lẽ, đồng thời phải yêu mến tha nhân ra làm sao, “anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em” (câu 12). Trong lãnh vực đặc biệt này, ta thấy câu khảng định của Thầy Giê-su: “không có Thầy, anh em chẳng làm được gì!” mới lộ ra tất cả sự khẩn trương của Tin Mừng.

            Thế đó, cũng như biết bao tu sĩ và Ki-tô hữu khác, thường thì tôi đã cố công, đã nỗ lực rất nhiều để xây dựng cho mình có được một tình mến lớn hơn đối với Thiên Chúa và tha nhân. Thế nhưng kinh nghiệm cho thấy, sau nhiều năm tháng, kết quả cụ thể vẫn chẳng đi đến đâu. Cái mà tôi còn thiếu, chính là đã rất ít cất công hoặc dành thời giờ đề chiêm ngắm Thánh Giá, để đi sâu vào, và để ở lại trong tình yêu mà Thiên Chúa đã đối xử với tôi. Cứ thử xem lại các lần đi xưng tội, đã mấy khi tôi dành thời giờ sau lúc xét mình hoặc xưng tội để say sưa chiêm ngắm tình yêu thứ tha vĩ đại của Thiên Chúa cứu độ, thay vì chỉ chu chu chắm chắm quyết tâm sửa mình để có thể đạt được tiến bộ trong lý tưởng mến Chúa yêu người? Cũng vậy, đối tượng nguyện gẫm của tôi có thể bao gồm đủ thứ cao đẹp trên trời dưới đất, nhưng chiêm ngắm tình yêu Chúa, và ở lại trong tình yêu đó, quả thực còn quá hiếm khi. Cụ thể tôi có thực sự thâm tín rằng, ‘ở lại trong tình thương của Thầy’ là thiết yếu (a must) đối với đời Ki-tô hữu hoặc tu sĩ (linh mục) của tôi chưa?

            Lạy Chúa, tâm tình của Chúa tha thiết biết bao khi kêu gọi các môn đệ: “Hãy ở lại trong Thầy…, ở lại trong tình thương của Thầy”. Qua những lời này, Chúa mách nước cho con để dành được chiến thắng trong ván cờ xây dựng tình yêu. Xin nhắc con đừng bao giờ quên nước đi kỳ diệu này, nhất là những khi nhận thấy mình tội lỗi, tức là khi tình mến Chúa và yêu người nơi con thấp kém nhất. Xin cho con biết cử hành Thánh Lễ với tâm tình chiêm ngưỡng sâu xa hơn, và tích cực kéo dài trong cuộc sống hơn. A-men

Lm Gioan Ty, SDB